اسناد تجاری چیست و چه خصوصیاتی دارد؟

برای شروع بهتر است ابتدا سند را تعریف کنید. سند به معنای واقعی کلمه سندی است که قابل اعتماد است و از نظر حقوقی سندی است که می تواند در دفاع یا دعوا مورد استناد قرار گیرد و بتواند برای اثبات دعوی ، قرارداد یا تعهد مورد استفاده قرار گیرد.

اسناد در یک بخش به اسناد عادی و رسمی و در بخش دیگر به اسناد تجاری و غیر تجاری تقسیم می شوند. در این مقاله می خواهیم با سند تجاری آشنا شویم. لازم به ذکر است که اسناد در ایران باید به زبان فارسی تهیه شود.

سند عادی و رسمی

اسناد از نظر اعتباری که به آنها داده می شود به اسناد عادی و رسمی تقسیم می شوند.

سند اسناد رسمی به سندی گفته می شود که در صلاحیت آنها و مطابق با مقررات قانونی در دفاتر اسناد و املاک ، دفاتر اسناد رسمی یا با کارگزاران رسمی تهیه شود. مثل سند ازدواج.

سند عادی سندی است که توسط افراد عادی و بدون دخالت مسئولان مطابق مقررات قانونی تهیه می شود. مانند اسنادی که در دفاتر املاک تنظیم می شود.

سند تجاری و سند غیرتجاری

بخش دوم اسناد به دلیل “تجاری” بودن اسناد است.

سند تجاری در قانون تجارت ایران تعریف نشده است. اما به معنای کلی می توان گفت هر سندی که در روابط تجاری و تجاری مورد استفاده قرار گیرد ، می تواند نوعی سند تجاری باشد که در این مفهوم علاوه بر چک ، سفته و قبض ، شامل اسنادی مانند فاکتور انتقال ، اوراق قرضه و … می شود.

اما به معنای خاص می توان گفت که آنها اسناد تجاری محسوب می شوند که به طور خاص توسط قانونگذار محافظت می شود و علاوه بر کارکرد تجاری ، از مشخصات تجاری خاصی نیز برخوردار است. سند تجاری به این معنا فقط شامل چک ، سفته و قبض است. اسناد غیر تجاری وجود دارد که شرح تجاری ندارند ، مانند شناسنامه و سند ازدواج.

خصوصیات سند تجاری

اسناد تجاری به معنای واقعی کلمه (به عنوان مثال چک ، سفته و قبض) ویژگی هایی دارند که آنها را از سایر اسناد تجاری متمایز می کند. مهمترین این ویژگیها عبارتند از:

انعکاس در سند: سند تجاری در اصل مالکیت ندارد بلکه نماینده ملک است. به عبارت ساده تر ، یک سند تجاری نشان دهنده ادعایی است که در آن منعکس شده است و دارنده سند باید سند را برای اثبات خود ارائه دهد ، اگرچه قانونگذار قوانینی را برای تهیه سند تجاری پیش بینی کرده است که در صورت عدم رعایت این تشریفات ، سند معتبر است. نخواهد داشت

قابلیت حمل: قابلیت انتقال اسناد تجاری به دارنده این امکان را می دهد که اسناد را به راحتی به دیگری منتقل کند. به این ترتیب اگر سند به صورت حامل باشد ، انتقال سند کاملاً ساده و فقط با دریافت و عقد انجام می شود. اگر سند به نام شخص خاصی باشد ، در صورت تأیید و امضای آن شخص ، انتقال معتبر است. (تأیید به معنای تأیید سند است و یکی از راه های انتقال سند است).

جنبه رسمی اسناد تجاری: قانونگذار تجاری شرایط رسمی خاصی را برای اسناد تجاری در نظر گرفته است که باید در تهیه سند و صدور آن رعایت شود. ضمانت عدم رعایت الزامات رسمی این است که سند صادر شده دیگر تجاری نخواهد بود و از حمایت های قانون تجارت در مورد اسناد تجاری بهره مند نمی شود. به عنوان مثال ، طبق ماده 308 قانون تجارت ، علاوه بر مهر یا امضای صادرکننده ، در صدور سفته ، تاریخ صدور ، تاریخ پرداخت و مبلغی که باید پرداخت شود باید در همه قید شود. حروف و نام گیرنده. این فقط یک الزام مدنی ساده خواهد بود و از مزایای قانون تجارت برخوردار نخواهد بود.

مرور زمان: اسناد تجاری (قبض ها ، سفته ها و چک ها) دارای مرور زمان هستند. (مرور زمان مدتی است که دارنده حق باید از طریق مقامات قضایی حق خود را مطالبه و پیگیری کند ، در غیر این صورت با انقضا مدت دیگر ، دعوی وی مورد رسیدگی قرار نمی گیرد (به معنای عدم استماع دادرسی به معنای چنین دعوی است) در توجیه این قاعده می توان گفت حقی که مدت ها نسبتاً طولانی پیگیری و مطالبه نشده و طرفین دعوی هیچ ادعایی نسبت به آن دعوی نکرده اند ، دیگر معیشت ، ثابت و قابل مطالبه نیست. حق. طبق قانون تجارت ، تاریخ انقضا اسناد تجاری صادر شده توسط بازرگانان یا برای اهداف تجاری 5 سال از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت یا آخرین اقدام در مقام قضایی محاسبه می شود. مگر اینکه بدهی در این مدت رسماً تأیید شده است ، در این صورت مرور زمان از تاریخ بدهی محاسبه می شود. (اعتراف به بدهی به این معنی است که بدهکار اعلام می کند که بدهی خود را بدهکار است و h همانطور که رسماً اعلام شد معادل مبلغ سند است تجارت باید به صاحب سند پرداخت کند (اعتراف دلیل قانع کننده ای است).

مزایای حقوقی: یکی از مهمترین ویژگیهای اسناد تجاری مزایای حقوقی است که به طور خلاصه به آنها اشاره خواهیم کرد:

حق انتخاب دادگاه صالح: دارنده سند تجاری حق شکایت از مقامات سند را دارد (یعنی شخصی که می خواهد از او شکایت کند) ، دادگاه محل صدور سند تجاری ، دادگاه اجرای احکام از تعهد یا دادگاه صادر کننده گواهی غیبت. در صورت چک پرداخت را چک کنید.

درخواست تأمین ادعا و احتمال توقیف اموال بدهکار: از مزایای مهم اسناد تجاری صدور قرار تأمین و توقیف اموال بدهکار بدون پرداخت خسارت احتمالی است. به شرطی که دارنده سند در مهلت قانونی ادعا کند و در صورت عدم امکان “گواهی عدم پرداخت” را دریافت کند که همان درخواست سند تجاری است ، در این صورت درخواست بدون پرداخت هیچ گونه تأمین خواهد شد خسارات احتمالی در غیر این صورت (یعنی عدم دریافت به موقع گواهی عدم پرداخت) توقیف اموال منوط به خسارت احتمالی صندوق عدالت است.

(رعایت مهلت قانونی به این معنی است که دارنده سفته و سفته شما در صورت عدم دریافت وجه باید ظرف 10 روز از تاریخ سررسید گواهی عدم پرداخت را دریافت کند و سفته و سفته را درخواست کند. باشید یک شهر ، ظرف 15 روز ، و اگر دو شهر متفاوت باشد ، فرد باید در مدت 45 روز گواهی عدم پرداخت را دریافت کند.)

مسئولیت تضامنی دارندگان اسناد تجاری: در صورت عدم پرداخت ، دارنده سند می تواند به طور جداگانه یا مشترک به هر یک از افسران پرداخت مراجعه و سند را مطالبه کند ، مسئولیت این افراد به طور مشترک و متعدد است و آنها مسئولیت دارند برای پرداخت کل مبلغ به دارنده سند. از آنها برای پرداخت کامل مبلغ ، مسئولیت سایر مقامات در قبال دارنده سند منتفی است.

لازم به ذکر است مسئولیت تضامنی در ئولیت تضامنی است. در مواردی که چندین نفر مسئول پرداخت بدهی باشند ، اگر این تعهدی تضامنی باشد ، هر شخص وظیفه پرداخت کل مبلغ سند را دارد و با پرداخت یک نفر ، از مسئولیت اشخاص دیگر ساقط می شود. از دارنده آن ، اما در مسئولیت مشترک هر مقام برابر با سهم خود است. از طرف دیگر دارنده مسئول پرداخت بدهی است. در حقوق ایران ، اصل بر مسئولیت مشترک استوار است و مسئولیت مشترک و متعدد باید روشن شود.

انواع اسناد تجاری

سفته: سفته سندی تجاری است که بر اساس آن صادرکننده سفته متعهد می شود مبلغ مشخصی را در زمان معین یا بنا به تقاضا (یعنی به درخواست دارنده) به دیگری پرداخت کند. برای اینکه سفته به عنوان یک سند تجاری در نظر گرفته شود ، باید دارای مشخصات حقوقی باشد ، یعنی باید دارای مهر یا امضای صادرکننده ، تاریخ صدور ، تاریخ پرداخت ، مبلغ و گیرنده سفته باشد. . در غیر این صورت از مزایای قانون تجارت محروم خواهد شد. برای اینکه دارنده سفته بتواند از مزایای قانونی این سند بهره مند شود ، باید پول را در سررسید مطالبه کند. اگر پول پرداخت شود مشکلی پیش نمی آید اما اگر پول پرداخت نشود ، دارنده سفته باید ظرف 10 روز سفته را درخواست کند. ن. (منظور از درخواست سفته به معنای اعتراض به سفته ای است که در سررسید پرداخت نشود و علیه صادرکننده سفته صورت گیرد. از آنجا که این اعتراض باید به صادرکننده ابلاغ شود ، درخواست سفته باید بر روی برگه های چاپی خاص انجام شود) تهیه شده توسط وزارت دادگستری برای حفظ شکل قانونی آن.)

برات: برات در قانون تجارت ایران تعریف نشده است و قانونگذار فقط مشخصات این سند تجاری را بیان کرده است. اما می توان اظهار داشت که این سندی است که براساس آن صادر کننده به دیگری دستور می دهد مبلغ مشخصی را در سررسید معین یا در صورت درخواست (بنا به درخواست دارنده) به شخص ثالث یا حواله وی پرداخت کند. شخصی که شما را صادر می کند صادرکننده پول ، ضرر یا قاتل شما است ، شخصی که پرداخت شما را می پذیرد گیرنده یا طرف مقابل یا گیرنده شما است و دارنده شما جعل کننده نامیده می شود.

چک: چک سندی است که به وسیله آن صادر کننده می تواند از حساب بانکی موجود پول برداشت کند یا به دارایی های بانک اضافه کند. طبق قانون صدور چک ، چک تنها از طریق بانک قابل تهیه است ، به عبارت دیگر ، چک باید بانکی باشد و چک های صادر شده توسط م institutionsسسات مالی و اعتباری یا اعتبارات اعتباری خوب از نظر بازرگانی چک است کد ، اما از حمایت قانون صدور چک برخوردار نیست. و نوعی حواله محسوب می شوند. طبق قانون ، چک باید محل و تاریخ صدور را ذکر کند و توسط صادرکننده چک امضا شود (مهر صادرکننده کافی نیست و از نظر قانونی محافظت نمی شود) پرداخت چک نباید امیدوار کننده باشد.

انواع چک

چک عادی: این چک است که دارنده حساب به حساب جاری خود صادر می کند تا دارنده چک با مراجعه به بانک مربوطه بتواند چک را نقد کند. چک های عادی ممکن است از طرف صادرکننده چک (دارنده حساب) یا حامل یا شخص خاص یا از طریق حواله وی صادر شود. اعتبار چک عادی منوط به اعتبار صادرکننده چک است. یعنی دارنده چک هیچ تضمینی غیر از اعتبار صادر کننده ندارد.

– چک تأیید شده: چکی است که افراد در رابطه با حساب جاری خود صادر می کنند و بانک تایید می کند که موجودی برابر مبلغ چک در حساب صادر کننده چک وجود دارد. در این حالت ، بانک نسبت به میزان چک حساب صادر کننده را مسدود می کند و سپس این مبلغ را فقط به شخصی که چک تأیید شده را به بانک برده پرداخت می کند.

چک مسافرتی: چکی است که توسط بانک صادر می شود و هزینه آن در هر یک از شعب بانک یا نمایندگان آن پرداخت می شود.

چک تضمینی: چکی است که توسط بانک تحت مسئولیت همان بانک به درخواست مشتری صادر می شود و پرداخت چک توسط بانک تضمین می شود.

تفاوت چک با سفته و برات

اگرچه هر سه سند عادی محسوب می شوند ، چک از نظر اجرا لازم الاجرا است ، بنابراین پیگیری چک برگشتی از طریق ثبت امکان پذیر است ، اما این برای شما و سفته ها نیست.

چک دارای ضمانت اجرای کیفری است. به عبارت دیگر ، اگر مبلغ چک در سررسید پرداخت نشود و چک برگشت داده شود ، دارنده چک می تواند چک را تحت سه شرط مطالبه و پیگیری کند. (از طریق طرح دادخواست در دادگاه قانونی ، از طریق شکایت کیفری و از طریق اجرای ثبت). در حالی که شما و سفته فقط از طریق قانونی قابل پیگیری است.

در مورد قبض ها و سفته ها ، صادرکننده می تواند از مهر یا امضای خودش استفاده کند ، اما اعتبار چک به امضای صادرکننده بستگی دارد.

در چه مواردی چک ضمانت اجرای کیفری خود را از دست می­‌دهد؟

گفتیم که چک تنها سند تجاری است که ضمانت اجرای کیفری را دارد و این مزیت در دنیای امروز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با این حال ، در برخی موارد ، این سند شخصیت خود را از دست می دهد و دارنده نمی تواند با شکایت کیفری حق خود را بازیابد. طبق قانون صدور چک ، در موارد زیر ، چک جنبه کیفری ندارد:

چک امیدوارکننده: چک برای اکثر افراد وجه نقد در نظر گرفته می شود و مردم در این زمینه به چک اطمینان دارند ، بنابراین از نظر قانونی چک باید به صورت نقدی و بدون قول صادر شود و به محض ارائه به بانک پرداخت شود. بنابراین ، در همه مواردی که پرداخت چک امیدوار کننده است ، چک جنبه کیفری خود را از دست می دهد و دارنده فقط می تواند از طریق روش های قانونی و ثبت نام به دنبال ادعای خود باشد. به عنوان مثال ، اگر چک برای یک هفته بعد یا یک ماه بعد یا یک سال بعد صادر شود ، صادرکننده چک پیگرد قانونی نخواهد داشت.

چک سفید امضا شده: اگر ثابت شود که چک سفید امضا شده است ، به این معنی است که هیچ یک از مطالب چک تکمیل نشده است و فقط امضای صادرکننده چک در این سند است. صادر کننده چک قابل پیگرد قانونی نیست.

چک بدون تاریخ: چکی که صادرکننده در آن تاریخ مشخص نکرده وجه جنایی خود را از دست می دهد.

چک مشروط: اگر ثابت شود که وصول چک منوط به تحقق شرط بوده است ، چک قابل طرح شکایت کیفری نخواهد بود. این شرط ممکن است در متن چک یا به عنوان یک سند جداگانه بیان شود. اما اگر صادرکننده چک در دادگاه ثابت کند وصول چک منوط به تحقق شرط بوده است ، چک جنبه کیفری نخواهد داشت.

اگر چک برای تضمین انجام تعهد یا معامله صادر شده باشد: چک ها معمولاً نشان دهنده بدهی صادر کننده چک است ، اما گاهی اوقات اتفاق می افتد که صادرکننده چک فقط قصد ارائه ضمانت نامه معامله یا تعهد را دارد که در این صورت صادرکننده چک قابل پیگرد قانونی نیست. البته به شرطی که وی به مقام قضایی ثابت کند که این چک برای تضمین انجام تعهد است و ارزش دیگری ندارد.

دارنده چک می تواند در صورت دریافت گواهی عدم پرداخت از بانک طی 6 ماه از تاریخ صدور چک و شکایت خود را ظرف 6 ماه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت. بنابراین در صورت عدم رعایت این مدت ، دیگر امکان طرح شکایت کیفری وجود ندارد.